Việc áp dụng đúng các tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự có ý nghĩa quan trọng trong việc quyết định hình phạt, có thể làm tăng mức độ nghiêm trọng của hành vi phạm tội và người phạm tội phải chịu một hình phạt nghiêm khắc hơn. Bởi thế, trong quá trình giải quyết một vụ án hình sự, vấn đề này luôn được các cơ quan tiến hành tố tụng quan tâm. Tuy nhiên, thực tiễn áp dụng các tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự đã có lúc, có nơi có sự nhận thức và vận dụng khác nhau, trong đó có tình tiết “Xúi giục người chưa thành niên phạm tội” quy định tại điểm n khoản 1 Điều 48 BLHS...Vụ án dưới đây là một ví dụ.

Khoảng 20h ngày 04-12-2012, sau khi bị Nguyễn Hữu Trọng và một số người khác đánh, Đinh Thanh Trọng ( hơn 16 tuổi) đã rủ Thiều Công Vũ ( cũng mới hơn 16 tuổi) cùng 03 người khác tìm đánh Hữu Trọng để trả thù. Sau đấy, cả nhóm đã dùng cây sắt đánh Hữu Trọng gây thương tích 15%.  

Tại phiên xử sơ thẩm ngày 05-11-2013, công tố viên đề nghị xử phạt các bị cáo về tội cố ý gây thương tích, trong đó bị cáo Nguyễn Hữu Trọng bị đề nghị áp dụng tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự “Xúi giục người chưa thành niên phạm tội” quy định tại điểm n khoản 1 Điều 48 BLHS. Tuy nhiên, HĐXX TAND huyện Tuy An ( Phú Yên ) đã cho rằng việc công tố viên đề nghị áp dụng tình tiết tăng nặng như vậy đối với bị cáo Trọng là không phù hợp, vì khi thực hiện việc xúi giục bị cáo Trọng cũng đang là người chưa thành niên.

Xung quanh vận dụng pháp luật của TAND huyện Tuy An đã này sinh những quan điểm khác nhau.

Có ý kiến đồng tình với việc xét xử, bởi mặc dù bị cáo Trọng là người rủ rê bị cáo Vũ là người chưa thành niên đi đánh nhau, nhưng khi phạm tội bị cáo Trọng cũng là người chưa thành niên nên không thể áp dụng tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự quy định tại điểm n khoản 1 Điều 48 BLHS.

Tuy nhiên, nhiều người lại cho rằng cần phải áp dụng tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự quy định tại điểm n khoản 1 Điều 48 BLHS đối với Trọng, bởi lẽ: Chương X của BLHS “ Những quy định đối với người chưa thành niên phạm tội”, tại Điều 68 đã quy định người chưa thành niên từ đủ 14 tuổi đến dưới 18 tuổi phạm tội phải chịu trách nhiệm hình sự theo những quy định của Chương này, đồng thời theo những quy định khác của Phần chung BLHS không trái với nhưng quy định của Chương này. Trong các quy định tại Chương X của BLHS, không có quy định loại trừ việc áp dụng các tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự nói chung, quy định tại khoản 1 Điều 48 BLHS nói riêng đối với một chủ thể nào. Tại điểm n khoản 1 Điều 48 BLHS quy định “Xúi giục người chưa thành niên phạm tội” là tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự nên phải được được áp dụng đối với bất cứ người phạm tội nào có tình tiết này, mà không quy định người xúi giục phải là người thành niên. Do đó, nếu người chưa thành niên phạm tội mà có hành vi xúi giục người chưa thành niên khác phạm tội thì phải áp dụng quy định tại điểm n khoản 1 Điều 48 BLHS đối với đã có hành vi xúi dục.

Được biết, vụ án nói trên không phải là trường hợp duy nhất ở Phú Yên giữa các cơ quan tố tụng có những quan điểm khác nhau trong việc áp dụng quy định tại điểm n khoản 1 Điều 48 BLHS. Rất mong các cơ quan chức năng sớm có hướng dẫn cụ thể về vấn đề này để bảo đảm pháp luật được chấp hành nghiêm chính và thống nhất.

HỒ NGỌC THẢO