Thực hiện chức năng kiểm sát hoạt động tư pháp trong lĩnh vực dân sự, hành chính, với nhiệm vụ quyền hạn được Hiến pháp và pháp luật quy định, VKSND có quyền kháng nghị đối với bản án, quyết định của Tòa án có vi phạm pháp luật; trong thời gian qua, VKSND tỉnh Phú Yên đã có nhiều cố gắng, phấn đấu hoàn thành chỉ tiêu kháng nghị phúc thẩm, đặc biệt kể từ khi thực hiện Chỉ thị công tác kháng nghị phúc thẩm số 04/CT-VKSTC-PT1 ngày 17/5/2012 của VKSND tối cao, công tác kháng nghị phúc thẩm càng được quan tâm chú trọng nhiều hơn, chỉ tiêu kháng nghị hàng năm không ngừng nâng cao cả về số lượng, chất lượng, góp phần tích cực vào việc bảo vệ quyền và lợi ích của các chủ thể tham gia trong quan hệ tố tụng dân sự, tố tụng hành chính, bảo vệ lợi ích của Nhà nước, chế độ xã hội chủ nghĩa. Nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác kiểm sát giải quyết các vụ, việc dân sự, hành chính, kinh doanh thương mại, lao động nhanh chóng, chính xác, công minh và đúng pháp luật, đáp ứng với yêu cầu xây dựng hệ thống cơ quan tư pháp trong sạch vững mạnh, dân chủ, nghiêm minh, bảo vệ công bằng, công lý, quyền con người.
Trong hơn 2 năm qua, VKSND hai cấp đã kháng nghị theo thủ tục phúc thẩm 82 vụ (dân sự 66, hành chính 5, kinh doanh thương mại 11), trong đó: cấp tỉnh kháng nghị đối với bản án ngang cấp 2 vụ, kháng nghị trên cấp đối với bản án cấp huyện 16 vụ; cấp huyện kháng nghị 64 vụ. Tòa án đã xét xử 66 kháng nghị; VKSND cấp trên chấp nhận kháng nghị 64/66 (đạt 96,96%), Tòa án chấp nhận kháng nghị 58/66 vụ (đạt 87,87%), trong đó chấp nhận kháng nghị sửa án 39 vụ (kháng nghị trên cấp của tỉnh đối với bản án huyện 05 vụ, kháng nghị của cấp huyện 33 vụ), chấp nhận kháng nghị hủy án 19 vụ; Tòa án không chấp nhận kháng nghị của cấp huyện 6 vụ (chiếm 9,09%); VKSND cấp trên rút kháng nghị của VKSND cấp huyện 2 vụ (chiếm 2.43%/ số kháng nghị).
VKSND tỉnh đã chỉ đạo thực hiện đồng bộ các giải pháp công tác đột phá kiểm sát giải quyết các vụ việc dân sự, góp phần đem lại chất lượng, hiệu quả công tác kháng nghị phúc thẩm. Kháng nghị đảm bảo về hình thức, bám sát nội dung vụ án, các quy định của Bộ luật tố tụng dân sự, Luật tố tụng hành chính, Luật đất đai, Luật Hôn nhân và gia đình..., đối chiếu với các tài liệu có trong hồ sơ vụ án để đánh giá và tìm ra vi phạm, quan điểm kháng nghị có căn cứ, nên được VKSND cấp trên chấp nhận.
Bên cạnh những kết quả đạt được, công tác kháng nghị phúc thẩm trong thời gian qua cũng còn những tồn tại như một số đơn vị chưa quan tâm đúng mức, mặc dù án sửa, hủy do vi phạm pháp luật ở những đơn vị này cao, tỷ lệ kháng nghị đề nghị hủy thấp trên số án hủy (15/58 vụ = 25.86%).
Để nâng cao chất lượng kháng nghị trong thời gian tới, VKSND tỉnh và các VKSND cấp huyện cần tập trung thực hiện tốt các giải pháp sau:
1. Tiếp tục quán triệt và nâng cao nhận thức pháp luật; thực hiện tốt Chỉ thị, hướng dẫn nghiệp vụ của VKSND cấp trên. Nắm vững chức năng, nhiệm vụ và phạm vi hoạt động kiểm sát việc tuân theo pháp luật trong công tác kiểm sát giải quyết các vụ việc dân sự, hành chính, kinh doanh thương mại, lao động theo quy định của pháp luật. Tổ chức thực hiện Chỉ thị, hướng dẫn của VKSND tối cao, Kế hoạch của Viện trưởng VKSND tỉnh Phú Yên đảm bảo tiến độ, chất lượng. Đẩy mạnh và nâng cao số lượng chất lượng kháng nghị phúc thẩm, có giải pháp và thực hiện có hiệu quả đột phá công tác kiểm sát giải quyết các vụ việc dân sự, hành chính; bám sát và hoàn thành các chỉ tiêu nghiệp vụ theo Kế hoạch công tác của Viện trưởng VKSND tỉnh, Hệ thống chỉ tiêu trong ngành KSND; gắn việc thực hiện các chỉ tiêu nghiệp vụ với bình xét thi đua khen thưởng.
2. Chú trọng nâng cao vị trí, vai trò, trách nhiệm của kiểm sát viên trước, trong và sau phiên tòa; Kịp thời phát hiện vi phạm để kháng nghị.
3. Kiểm sát tính có căn cứ, hợp pháp của bản án, quyết định giải quyết vụ việc dân sự, hành chính của Tòa án và chú trọng nâng cao số lượng, chất lượng kháng nghị phúc thẩm. Cùng với việc kiểm sát thông báo thụ lý, công tác kiểm sát bản án, quyết định giải quyết vụ việc của Tòa án là bước quan trọng của công tác kháng nghị, nắm vững các căn cứ pháp luật, có phương pháp kiểm sát thì việc phát hiện vi phạm sẽ rất thuận lợi. Do đó khi nhận được các bản án, quyết định của Tòa án cần xem xét tính có căn cứ và tính hợp pháp của các quyết định về nội dung, áp dụng điều luật có đúng với quy định của pháp luật dân sự, hành chính để có giải pháp khắc phục.
Kiểm tra và nắm các nguồn thông tin để xác định vi phạm ban đầu, phân tích tìm ra mâu thuẫn giữa phần nhận thấy với phần xét thấy và phần quyết định của bản án, quyết định; đối chiếu điều luật áp dụng, các yêu cầu của đương sự đã được giải quyết?... trong trường hợp xét thấy cần thiết và có vi phạm thì có quyền yêu cầu đương sự, cá nhân, cơ quan, tổ chức cung cấp hồ sơ, tài liệu, vật chứng để bảo đảm cho việc thực hiện thẩm quyền kháng nghị theo thủ tục phúc thẩm; yêu cầu Tòa án sơ thẩm chuyển hồ sơ để nghiên cứu theo Thông tư liên tịch số 03, 04 ngày 01/8/2012 của Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Tòa án nhân dân tối cao.
4. Tăng cường công tác quản lý, chỉ đạo điều hành. Bố trí hợp lý cán bộ, kiểm sát viên phù hợp với năng lực, sở trường công tác có như thế mới đảm bảo công tác kiểm sát giải quyết các vụ việc dân sự, hành chính, kinh doanh thương mại, lao động có chất lượng và đi vào chiều sâu. Thường xuyên tổ chức tập huấn, cử cán bộ, kiểm sát viên tham gia các khóa học đào tạo, bồi bưỡng nghiệp vụ chuyên sâu, chú trọng công tác đào tạo tại chổ như thông qua các thông báo rút kinh nghiệm, xây dựng chuyên đề, tổ chức tọa đàm, phiên tòa rút kinh nghiệm trao đổi nghiệp vụ…
5. Tăng cường mối quan hệ phối hợp công tác. Thường xuyên phối hợp giữa VKS cấp trên và VKS cấp dưới, tăng cường việc thông tin về các trường hợp cần kháng nghị, trường hợp vụ việc phức tạp có nhiều ý kiến khác nhau kịp thời báo cáo Viện kiểm sát cấp trên. Chú ý thời hạn gửi bản án, quyết định sơ thẩm cho Viện kiểm sát cấp trên đúng thời hạn, kèm phiếu kiểm sát đảm bảo thời hạn kháng nghị trên cấp còn trong thời hạn luật định.
Lê Trung Hưng | |
Phó viện trưởng Viện KSND tỉnh Phú Yên |