Ngày 20/11/2014, tại Kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XIII đã thông qua Luật Bảo hiểm xã hội (BHXH) số 58/2014/QH13, gồm 9 Chương, 125 Điều, thay thế Luật BHXH số 71/2006/QH11 và có hiệu lực thi hành từ ngày 01/01/2016.

Theo đó Luật BHXH sửa đổi, bổ sung 2014 có một số nội dung mới ảnh hưởng trực tiếp đến quyền và lợi ích hợp pháp của cán bộ, công chức và người lao động nói chung trong việc tham gia BHXH bắt buộc, cụ thể:

Thứ nhất, tăng mức trợ cấp ốm đau (Từ Điều 24 đến Điều 29)

Mức trợ cấp ốm đau được điều chỉnh tăng lên. Cụ thể: mức hưởng trợ cấp ốm đau một ngày được tính bằng mức trợ cấp theo tháng chia cho 24 ngày thay vì chia 26 ngày như quy định trước đây (khoản 4 Điều 28).

Mức hưởng thấp hơn sau 180 ngày ốm đau dài ngày thấp nhất là 50% thay vì 45% như quy định cũ (điểm c khoản 2 Điều 28);

Sửa đổi quy định mức hưởng dưỡng sức, phục hồi sức khỏe sau khi ốm đau, thai sản một ngày bằng 30% mức lương cơ sở (quy định cũ chia 2 mức là 25% và 40%) (khoản 3 Điều 29, Điều 41).

Thứ hai, bổ sung chế độ thai sản

Lao động nữ khó mang thai phải nghỉ việc theo chỉ định của bác sĩ chỉ cần đóng BHXH từ đủ 03 tháng trong thời gian 12 tháng trước khi sinh con thay vì 6 tháng như trước đây (Điều 31);

Luật mới quy định lao động nam được nghỉ việc khi vợ sinh con. Cụ thể, chồng được nghỉ 05 ngày làm việc trong trường hợp vợ sinh thường, 07 ngày khi vợ sinh phải phẫu thuật, sinh con dưới 32 tuần tuổi. Nếu vợ sinh đôi thì chồng được nghỉ 10 ngày; từ sinh ba trở lên thì cứ thêm mỗi con được nghỉ thêm 03 ngày làm việc. Nếu vợ sinh đôi trở lên mà phải phẫu thuật thì chồng được nghỉ 14 ngày (Điều 34).

Bổ sung chế độ thai sản của lao động nữ mang thai hộ và người mẹ nhờ mang thai hộ (Điều 35).

Sửa đổi quy định trợ cấp một lần bằng 02 lần mức lương cơ sở tại tháng sinh con đối với trường hợp sinh con nhưng chỉ có cha tham gia BHXH, quy định hiện hành, nếu mẹ chết, cha mới được hưởng (Điều 38). 

Thứ ba, về chế độ hưu trí: 

- Bổ sung lao động nữ là người hoạt động chuyên trách hoặc không chuyên trách ở cấp xã khi nghỉ việc mà có từ đủ 15 năm đến dưới 20 năm đóng BHXH và đủ 55 tuổi thì được hưởng lương hưu (Khoản 3 Điều 54).

- Tỷ lệ hưởng lương hưu: quy định lộ trình tăng dần thời gian đóng bảo hiểm xã hội, người lao động có thời gian đóng bảo hiểm xã hội đủ 30 năm (trước đây là 25 năm) đối với nữ và 35 năm (trước đây là 30 năm) đối với nam mới đạt tỷ lệ hưởng lương hưu tối đa 75% (Điều 56)

Thứ tư, về bảo hiểm xã hội một lần (Điều 60)

Tăng mức trợ cấp bảo hiểm xã hội một lần lên mỗi năm đóng bảo hiểm xã hội từ năm 2014 trở đi bằng 2 tháng (quy định cũ là 1,5 tháng) mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH.

Thứ năm, về điều chỉnh tiền lương đã đóng BHXH (Điều 63)

Đối với người tham gia BHXH trước 1/1/2016 thì việc điều chỉnh tiền lương đã đóng BHXH thực hiện theo mức lương cơ sở.

Đối với người bắt đầu tham gia bảo hiểm xã hội từ ngày 1/1/2016 thì tiền lương đã đóng BHXH được điều chỉnh trên cơ sở chỉ số giá sinh hoạt của từng thời kỳ áp dụng cho mọi người lao động, không phân biệt người lao động thuộc khu vực nhà nước hay tư nhân.

Ngoài ra, Luật BHXH mới còn sửa đổi, bổ sung một số nội dung khác như: đối tượng đóng BHXH, quyền đối với người lao động; trách nhiệm của người sử dụng lao động; các quyền đối với tổ chức BHXH; trách nhiệm của tổ chức BHXH…

Liên Phạm – Bảo Thi