Ngày 26/11/2021, Viện trưởng VKSND tối cao đã ban hành Chỉ thị số 08/CT-VKSTC về tăng cường trách nhiệm công tác quản lý, giải quyết yêu cầu bồi thường nhà nước trong tố tụng hình sự thuộc trách nhiệm của VKSND.
Chỉ thị nêu rõ, sau hơn 3 năm triển khai thi hành Luật Trách nhiệm bồi thường của nhà nước (được Quốc hội khóa XIV thông qua tại kỳ họp thứ 3 ngày 20/6/2017, có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2018), công tác quản lý, giải quyết yêu cầu bồi thường nhà nước trong tố tụng hình sự thuộc trách nhiệm của VKSND đã từng bước đạt được những kết quả tích cực; việc ban hành kịp thời các văn bản quy định chi tiết, hướng dẫn, chỉ đạo triển khai Luật đã góp phần giúp các đơn vị được giao nhiệm vụ giải quyết yêu cầu bồi thường thực hiện kịp thời, đúng quy định của pháp luật, quyền, lợi ích hợp pháp của người bị thiệt hại cơ bản được đảm bảo; hoạt động quản lý nhà nước về công tác bồi thường trong toàn Ngành ngày càng hiệu quả, thống nhất.
Tuy nhiên, việc giải quyết bồi thường nhà nước cho người bị thiệt hại trong tố tụng hình sự vẫn còn một số hạn chế, thiếu sót trong việc xác định cơ quan có trách nhiệm giải quyết bồi thường, xác định thời hiệu và căn cứ giải quyết yêu cầu bồi thường trong việc xác minh thiệt hại, khôi phục danh dự cho người bị thiệt hại và thực hiện trách nhiệm hoàn trả do người thi hành công vụ gây ra, ảnh hưởng đến quyền, lợi ích hợp pháp của cá nhân, tổ chức; chất lượng báo cáo của VKSND các cấp chưa được thực hiện nghiêm túc, đầy đủ, kịp thời theo đúng hướng dẫn của VKSND tối cao.
Để tăng cường trách nhiệm và tiếp tục nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác quản lý, giải quyết yêu cầu bồi thường nhà nước trong tố tụng hình sự, tạo chuyển biến tích cực, khắc phục những hạn chế, thiếu sót, đáp ứng yêu cầu của Ngành và của nhà nước, Viện trưởng VKSND tối cao yêu cầu:
Viện trưởng VKSND các cấp tiếp tục tổ chức triển khai thực hiện nghiêm túc, chính xác quy định của Luật Trách nhiệm bồi thường của nhà nước năm 2017 và các văn bản hướng dẫn thi hành của VKSND tối cao, gồm: (1) Hướng dẫn số 304 ngày 29/6/2018 về Quy trình giải quyết yêu cầu bồi thường của nhà nước trong hoạt động tố tụng hình sự thuộc trách nhiệm của VKSND; (2) Hướng dẫn số 34 ngày 25/10/2019 về công tác quản lý việc giải quyết yêu cầu bồi thường thiệt hại trong tố tụng hình sự thuộc trách nhiệm của Viện kiểm sát; (3) Hướng dẫn số 35 ngày 7/12/2020 về việc áp dụng pháp luật về bồi thường thiệt hại của nhà nước đối với một số vấn đề cụ thể; (4) Hướng dẫn số 30 ngày 9/8/2021 về xác định trách nhiệm hoàn trả của người thi hành công vụ gây thiệt hại.
Thực hiện chế độ thông tin báo cáo theo Hướng dẫn số 34 ngày 25/10/2019 của VKSND tối cao; định kỳ hàng tháng, 6 tháng, 12 tháng và thời điểm xây dựng báo cáo của Viện trưởng VKSND tối cao tại các kỳ họp của Quốc hội, VKSND cấp tỉnh tổng hợp số liệu của hai cấp (tỉnh và huyện); VKSND cấp cao và các đơn vị thuộc VKSND tối cao xây dựmg báo cáo các vụ việc yêu cầu bồi thường thuộc trách nhiệm của đơn vị mình gửi về Vụ Thực hành quyển công tố và kiểm sát xét xử hình sự (Vụ 7) VKSND tối cao để tổng hợp, quản lý trong toàn Ngành.
VKSND các cấp chủ động phối hợp chặt chẽ với CQĐT, TAND và các cơ quan liên quan tại địa phương trong quá trình thụ lý, giải quyết bồi thường nhà nước trong tố tụng hình sự, thống nhất cách xác định căn cứ, yêu cầu giải quyết bồi thường; cơ quan có trách nhiệm giải quyết yêu cầu bồi thường và trách nhiệm hoàn trả, báo cáo kịp thời về VKSND tối cao các trường hợp tranh chấp về thẩm quyền giải quyết.
VKSND các cấp đẩy nhanh tiến độ giải quyết đơn yêu cầu bồi thường thuộc trách nhiệm của mình; cần tập trung giải quyết dứt điểm đối với các trường hợp tồn đọng, kéo dài; chủ động phối hợp với các cơ quan có liên quan và xin thỉnh thị cấp có thẩm quyền trong quá trình giải quyết nếu có vướng mắc; có giải pháp tích cực trong quá trình thương lượng đối với người bị thiệt hại; xem xét, thực hiện việc hoàn trả đối với người thi hành công vụ gây thiệt hại theo Luật Trách nhiệm bồi thường của nhà nước.
Thủ trưởng đơn vị, Viện trưởng VKSND các cấp chủ động trao đổi kinh nghiệm với các đơn vị, địa phương đã có các vụ việc bồi thường xảy ra; tranh thủ sự hướng dẫn về mặt nghiệp vụ của Vụ 7 VKSND tối cao và đề cao trách nhiệm của lãnh đạo đơn vị trong công tác này. VKSND các cấp khi báo cáo, thỉnh thị vướng mắc, phải báo cáo đầy đủ, nghiêm túc và thực hiện đúng Quyết định số 599/QĐ-VKSTC ngày 6/12/2019 của Viện trưởng VKSND tối cao ban hành Quy định về công tác hướng dẫn, giải đáp vướng mắc về pháp luật, nghiệp vụ; báo cáo thỉnh thị, trả lời thỉnh thị trong ngành Kiểm sát nhân dân; đề xuất biện pháp và giải pháp giải quyết các vướng mắc, nêu rõ quan điểm giải quyết đối với vụ việc bồi thường.
Vụ 7 VKSND tối cao tăng cường việc kiểm tra, quản lý, chỉ đạo, hướng dẫn giải quyết kịp thời, hiệu quả các vụ việc yêu cầu bồi thường thuộc trách nhiệm của VKSND; thẩm định hồ sơ đề nghị cấp kinh phí bồi thường, trình cơ quan có thẩm quyền cấp kinh phí, bảo đảm việc chi trà đúng theo quy định của pháp luật. Phối hợp chặt chẽ với Cục Pháp chế và Cải cách hành chính, tư pháp Bộ Công an; Vụ Giám đốc kiểm tra I TAND tối cao; Cục Bồi thường Nhà nước Bộ Tư pháp tham mưu, đề xuất xây dựng các văn bản hướng dẫn giải quyết yêu cầu bồi thường, thống nhất trong áp dụng pháp luật về bồi thường nhà nước.

GIANG HÀ