Ngày 21/7/2020, Viện trưởng VKSND tối cao đã ký quyết định số 264/QĐ-VKSTC ban hành Quy trình tạm thời Kiểm sát việc ghi âm hoặc ghi hình có âm thanh của cơ quan có thẩm quyền điều tra; trực tiếp ghi âm hoặc ghi hình có âm thanh khi hỏi cung bị can, lấy lời khai trong các giai đoạn khởi tố, điều tra, truy tố. Quyết dịnh này có hiệu lực kể từ ngày ký.

Theo đó, phạm vi điều chỉnh của Quy trình quy định trình tự, thủ tục kiểm sát việc ghi âm hoặc ghi hình có âm thanh của Cơ quan có thẩm quyền điều tra; trình tự, thủ tục trực tiếp ghi âm hoặc ghi hình có âm thanh khi hỏi cung bị can, lấy lời khai trong các giai đoạn khởi tố, điều tra, truy tố; quy định việc bảo quản, lưu trữ, sử dụng kết quả ghi âm hoặc ghi hình có âm thanh của Viện kiểm sát nhân dân các cấp, Viện kiểm sát quân sự các cấp (sau đây gọi chung là Viện kiểm sát các cấp).

Đối tượng áp dụng bao gồm: Viện trưởng, Phó viện trưởng, Kiểm sát viên của Viện kiểm sát các cấp; các cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan đến việc ghi âm hoặc ghi hình có âm thanh khi tiến hành các hoạt động hỏi cung bị can, lấy lời khai trong các giai đoạn khởi tố, điều tra, truy tố.

Việc thực hiện quy trình bảo đảm tuân thủ đúng các nguyên tắc quy định tại Điều 3 Thông tư liên tịch số ngày 01/02/2018 của Bộ Công an, VKSND tối cao, TAND tối cao, Bộ Quốc phòng hướng dẫn về trình tự, thủ tục thực hiện ghi âm hoặc ghi hình có âm thanh; sử dụng, bảo quản, lưu trữ kết quả ghi âm hoặc ghi hình có âm thanh trong quá trình điều tra, truy tố, xét xử. Bảo đảm không vi phạm các điều cấm quy định tại khoản 1 và khoản 2 Điều 4 Thông tư liên tịch số 03/2018. Trường hợp xảy ra vi phạm thì tùy tính chất, mức độ vi phạm mà bị xử lý trách nhiệm theo quy định của pháp luật.

Theo quy định của Quy trình, những trường hợp ghi âm hoặc ghi hình có âm thanh bao gồm:
1. Việc hỏi cung bị can tại cơ sở giam giữ hoặc trụ sở Cơ quan có thẩm quyền điều tra phải được ghi âm hoặc ghi hình có âm thanh.
2. Các trường hợp có thể ghi âm hoặc ghi hình có âm thanh:
- Hỏi cung bị can tại địa điểm khác được ghi âm hoặc ghi hình có âm thanh theo yêu cầu của bị can hoặc của cơ quan, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng theo quy định tại khoản 6 Điều 183 Bộ luật tố tụng hình sự (BLTTHS);
- Trực tiếp tiếp nhận tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố của cơ quan, tổ chức, cá nhân theo quy định tại khoản 1 Điều 146 BLTTHS.
- Lấy lời khai của người làm chứng theo quy định tại Điều 187, lấy lời khai người bị hại, đương sự theo quy định tại Điều 188 BLTTHS;
- Đối chất theo quy định tại khoản 4 Điều 189 BLTTHS.

Kiểm sát viên phải kiểm sát trực tiếp việc ghi âm hoặc ghi hình có âm thanh khi hỏi cung bị can, lấy lời khai người đại diện theo pháp luật của pháp nhân thương mại phạm tội trong các trường hợp sau đây:
- Bị can, người đại diện pháp nhân kêu oan;
- Bị can, người đại diện pháp nhân khiếu nại hoạt động điều tra;
- Có căn cứ xác định việc điều tra có vi phạm pháp luật;
- Khi có đề nghị của Cơ quan có thẩm quyền điều tra; tài liệu, chứng cứ mâu thuẫn hoặc chưa rõ; lời khai của bị can, người đại diện pháp nhân trước sau không thống nhất, lúc nhận tội, lúc chối tội; có căn cứ để nghi ngờ về tính xác thực trong lời khai của bị can; trường hợp bị can bị khởi tố về tội đặc biệt nghiêm trọng.

Kiểm sát viên tiến hành kiểm sát trực tiếp việc ghi âm hoặc ghi hình có âm thanh nếu xét thấy cần thiết trong các trường hợp quy định tại Điều 4 quy định này.

Đối với các trường hợp mà Kiểm sát viên không trực tiếp kiểm sát việc ghi âm hoặc ghi hình có âm thanh thì tiến hành kiểm sát việc ghi âm hoặc ghi hình có âm thanh thông qua việc nghiên cứu biên bản hỏi cung bị can, lấy lời khai có ghi âm hoặc ghi hình có âm thanh.

GIANG HÀ