Tại điểm b khoản 1 Điều 107 BLHS năm 2015, sửa đổi, bổ sung năm 2017 (BLHS 2015)  quy định: “Người dưới 18 tuổi bị kết án được coi là không có án tích, nếu thuộc một trong các trường hợp sau đây:

a) Người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi;

b) Người từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi bị kết án về tội phạm ít nghiêm trọng, tội phạm nghiêm trọng hoặc tội phạm rất nghiêm trọng do vô ý”.

Đây là quy định có lợi cho người chưa thành niên so với BLHS năm 1999. Việc áp dụng trên thực tế không có gì vướng mắc, khó khăn. Tuy nhiên, giữa quy định này và quy định của Luật xử lý vi phạm hành chính  đã xảy ra “xung đột”, dẫn đến có sự bất bình đẳng giữa người bị kết án với người bị xử phạt hành chính.  

Ví dụ:  Ngày 25/01/2018,  A ( đủ 18 tuổi)  trộm cắp tài sản trị giá 1,5 triệu đồng. Trước đó, ngày 25/11/2017 A ( lúc đó chưa đủ 18 tuổi)  bị kết án 09 tháng tù về tội trộm cắp tài sản theo khoản 1 Điều 138 BLHS năm 1999. 

Theo quy định tại điểm b khoản 1 Điều 107 BLHS năm 2015, khi bị kết án về tội trộm cắp tài sản theo khoản 1 Điều 138 BLHS 1999 là tội ít nghiêm trọng, A chưa đủ 18 tuổi nên được coi là không có án tích. Do đó, hành vi trộm cắp tài sản trị giá 1,5 triệu đồng của A, theo Điều 173 BLHS 2015 thì không cấu thành tội phạm.

Trong khi đó, theo khoản 1 Điều 137 Luật xử lý vi phạm hành chính quy định về thời hạn được coi là chưa bị xử lý vi phạm hành chính đối với người chưa thành niên:

1. Người chưa thành niên được coi là chưa bị xử phạt vi phạm hành chính nếu trong thời hạn 06 tháng, kể từ ngày chấp hành xong quyết định xử phạt hoặc từ ngày hết thời hiệu thi hành quyết định xử phạt mà không tái phạm.

2. Người chưa thành niên bị áp dụng biện pháp xử lý hành chính nếu trong thời hạn 01 năm, kể từ ngày chấp hành xong quyết định xử lý hoặc từ ngày hết thời hiệu thi hành quyết định xử lý mà không tái phạm thì được coi là chưa bị áp dụng biện pháp xử lý hành chính.

Như vậy,  B là người chưa thành niên (từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi) bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi trộm cắp tài sản, chưa hết thời hạn được coi là chưa bị xử lý vi phạm hành chính  lại tiếp tục trộm cắp tài sản có giá trị dưới 02 đồng thì lại bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo điểm a khoản 1 Điều 173 BLHS 2015.  Còn người chưa thành niên đã bị kết án về tội trộm cắp tài sản (như trường hợp nói trên của A), sau đó tiếp tục trộm cắp tài sản có giá trị dưới 02 triệu đồng thì lại không bị truy cứu trách nhiệm hình sự.

Do đó, để bảo đảm việc công bằng trong việc xử lý người chưa thành niên vi phạm, cần xem xét, sửa đổi quy định tại khoản 1 Điều 137 Luật xử lý vi phạm hành chính cho phù hợp.

HỒ LƯU - NGỌC HÂN