Luật thi đua khen thưởng được Quốc hội khóa XV thông qua vào ngày 15/6/2022 (Luật thi đua khen thưởng năm 2022), có hiệu lực từ ngày 01/01/2024, trong đó có nhiều quy định mới.

Ảnh minh họa

Theo đó, mục tiêu của thi đua là nhằm động viên, thu hút, khuyến khích mọi cá nhân, tập thể, hộ gia đình phát huy truyền thống yêu nước, đoàn kết, đổi mới, năng động, sáng tạo vươn lên hoàn thành tốt nhiệm vụ, đạt được thành tích tốt nhất trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh. Mục tiêu của khen thưởng là nhằm khuyến khích, động viên cá nhân, tập thể, hộ gia đình hăng hái thi đua; ghi nhận công lao, thành tích của cá nhân, tập thể, hộ gia đình trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Việc thi đua được thực hiện theo các nguyên tắc: Tự nguyện, tự giác, công khai, minh bạch; đoàn kết, hợp tác và cùng phát triển.
Việc khen thưởng được thực hiện theo các nguyên tắc: Chính xác, công khai, minh bạch, công bằng, kịp thời; bảo đảm thống nhất giữa hình thức, đối tượng khen thưởng và công trạng, thành tích đạt được; một hình thức khen thưởng có thể tặng nhiều lần cho một đối tượng; không khen thưởng nhiều lần, nhiều hình thức cho một thành tích đạt được; thành tích đến đâu khen thưởng đến đó; chú trọng khen thưởng cá nhân, tập thể, hộ gia đình trực tiếp lao động, sản xuất, kinh doanh; cá nhân, tập thể công tác ở địa bàn biên giới, trên biển, hải đảo, vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn. Bảo đảm bình đẳng giới trong thi đua, khen thưởng. So với Luật Thi đua, khen thưởng năm 2003 (sửa đổi, bổ sung năm 2005, 2009 và 2013), Luật Thi đua, khen thưởng năm 2022 đã bổ sung 02 nguyên tắc khen thưởng đó là “Thành tích đến đâu khen thưởng đến đó” và “Chú trọng khen thưởng cá nhân, tập thể, hộ gia đình trực tiếp lao động, sản xuất, kinh doanh; cá nhân, tập thể công tác ở địa bàn biên giới, trên biển, hải đảo, vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn”.
Về căn cứ xét tặng danh hiệu thi đua, Luật thi đua khen thưởng năm 2022 quy định gồm: Phong trào thi đua; Thành tích thi đua và Tiêu chuẩn danh hiệu thi đua. So với Luật thi đua khen thưởng năm 2003 thì đăng ký thi đua không còn là căn cứ xét tặng danh hiệu thi đua hàng năm.
Đặc biệt, danh hiệu “Chiến sĩ thi đua cơ sở” để tặng cho cá nhân đạt các tiêu chuẩn đạt tiêu chuẩn là danh hiệu lao động tiên tiến; hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ hoặc có sáng kiến được cơ sở công nhận hoặc có đề tài khoa học, đề án khoa học, công trình khoa học và công nghệ đã được nghiệm thu hoặc mưu trí, sáng tạo trong chiến đấu, phục vụ chiến đấu được đơn vị công nhận. Như vậy, “hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ” là tiêu chuẩn có thể thay thế nếu không có sáng kiến, đề tài, đề án. Trong khi, theo Luật thi đua khen thưởng năm 2003 thì bắt buộc phải có sáng kiến, cải tiến kỹ thuật hoặc áp dụng công nghệ mới để tăng năng suất lao động…

THU ANH