Theo Điều 58 Luật tổ chức VKSND năm 2014, các chức danh tư pháp trong VKSND gồm có: Viện trưởng, Phó Viện trưởng VKSND, Viện kiểm sát quân sự các cấp; Kiểm sát viên; Thủ trưởng, Phó thủ trưởng Cơ quan điều tra; Điều tra viên và Kiểm tra viên. So với Luật tổ chức VKSND năm 2002 thì các chức danh như Thủ trưởng, Phó thủ trưởng Cơ quan điều tra và Kiểm tra viên chưa được quy định; mặc dù trên thực tế các chức danh này đã và đang có trong Ngành KSND. Do đó, đây là lần đầu tiên Luật tổ chức VKSND quy định về các chức danh này. Và trong bài viết này, chúng tôi xin được giới thiệu đôi nét về Kiểm tra viên.
Theo quy định tại Điều 90 Luật tổ chức VKSND năm 2014, Kiểm tra viên là người được bổ nhiệm theo quy định của pháp luật để giúp Kiểm sát viên thực hành quyền công tố, kiểm sát hoạt động tư pháp; thực hiện các nhiệm vụ, quyền hạn khác theo sự phân công của Viện trưởng VKSND. Kiểm tra viên có các ngạch Kiểm tra viên; Kiểm tra viên chính và Kiểm tra viên cao cấp.
Kiểm tra viên có những nhiệm vụ, quyền hạn sau đây:
1. Nghiên cứu hồ sơ vụ, việc và báo cáo kết quả với Kiểm sát viên;
2. Lập hồ sơ kiểm sát vụ, việc;
3. Giúp Kiểm sát viên thực hiện hoạt động khác khi thực hành quyền công tố, kiểm sát hoạt động tư pháp;
4. Thực hiện các nhiệm vụ, quyền hạn khác theo sự phân công của Viện trưởng.
Kiểm tra viên chịu trách nhiệm trước pháp luật, trước Kiểm sát viên và trước Viện trưởng VKSND về việc thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của mình; nếu có hành vi vi phạm pháp luật thì tùy theo tính chất, mức độ vi phạm mà bị xử lý kỷ luật, xử lý hành chính hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự.
Cụ thể hóa Luật tổ chức VKSND năm 2014, ngày 13/5/2015 Ủy ban Thường vụ Quốc Hội đã ban hành Nghị quyết số 924/2015/UBTVQH13 quy định về tiêu chuẩn bổ nhiệm, điều kiện nâng ngạch Kiểm tra viên của VKSND; có hiệu lực thi hành kể từ ngày 01/6/2015. Theo đó:
Tiêu chuẩn chung của Kiểm tra viên:
1. Là công dân Việt Nam trung thành với Tổ quốc và Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam; có phẩm chất đạo đức tốt, liêm khiết, trung thực; có bản lĩnh chính trị vững vàng; có tinh thần kiên quyết bảo vệ pháp chế xã hội chủ nghĩa.
2. Có trình độ cử nhân luật trở lên.
3. Đã được đào tạo về nghiệp vụ kiểm sát.
4. Có thời gian làm công tác thực tiễn theo quy định của Nghị quyết này.
5. Có sức khỏe bảo đảm hoàn thành nhiệm vụ được giao.
Tiêu chuẩn bổ nhiệm Kiểm tra viên:
Người có đủ tiêu chuẩn quy định tại Điều 2 của Nghị quyết này và có đủ các điều kiện sau đây thì có thể được bổ nhiệm làm Kiểm tra viên của VKSND; nếu đang làm việc tại các Viện kiểm sát quân sự thì có thể được bổ nhiệm làm Kiểm tra viên của Viện kiểm sát quân sự:
1. Đang là công chức.
2. Có thời gian làm công tác pháp luật từ 03 năm trở lên.
3. Có khả năng giúp Kiểm sát viên thực hành quyền công tố, kiểm sát hoạt động tư pháp; thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn khác theo phân công của Viện trưởng VKSND, Viện trưởng Viện kiểm sát quân sự.
Tiêu chuẩn bổ nhiệm Kiểm tra viên chính:
Người có đủ tiêu chuẩn quy định tại Điều 2 của Nghị quyết này và có đủ các điều kiện sau đây thì có thể được bổ nhiệm làm Kiểm tra viên chính của VKSND; nếu đang làm việc tại các Viện kiểm sát quân sự thì có thể được bổ nhiệm làm Kiểm tra viên chính của Viện kiểm sát quân sự:
1. Đã là Kiểm tra viên ít nhất 05 năm.
2. Có khả năng hướng dẫn nghiệp vụ đối với Kiểm tra viên và đảm nhận vị trí việc làm tương ứng với ngạch Kiểm tra viên chính.
3. Đã trúng tuyển kỳ thi vào ngạch Kiểm tra viên chính.
Tiêu chuẩn bổ nhiệm Kiểm tra viên cao cấp:
Người có đủ tiêu chuẩn quy định tại Điều 2 của Nghị quyết này và có đủ các điều kiện sau đây thì có thể được bổ nhiệm làm Kiểm tra viên cao cấp của VKSND; nếu đang làm việc tại các Viện kiểm sát quân sự thì có thể được bổ nhiệm làm Kiểm tra viên cao cấp của Viện kiểm sát quân sự:
1. Đã là Kiểm tra viên chính ít nhất 05 năm.
2. Có khả năng hướng dẫn nghiệp vụ đối với Kiểm tra viên cấp dưới và đảm nhận vị trí việc làm tương ứng với ngạch Kiểm tra viên cao cấp.
3. Đã trúng tuyển kỳ thi vào ngạch Kiểm tra viên cao cấp.
Nghị quyết còn quy định cụ thể về Hội đồng tuyển chọn, xét thi tuyển nâng ngạch Kiểm tra viên; về miễn nhiệm, cách chức Kiểm tra viên…
NGỌC THẢO
