VKSND tỉnh Phú Yên vừa áp dụng quy định có lợi cho người phạm tội theo Nghị quyết số 41/2017/QH14 và Luật số 12/2017/QH14 của Quốc Hội để kháng nghị hủy một bản án sơ thẩm và đình chỉ vụ án đối với bị cáo về tội vi phạm quy định về điều khiển phương tiện giao thông đường bộ. Đây là trường hợp đầu tiên ở Phú Yên áp dụng quy định này…

Không giấy phép vẫn điều khiển xe ba bánh

Khoảng 06h ngày 14/6/2014, trong lúc đang làm việc tại cơ sở nước đá của ông Nguyễn Hữu Tịnh ở khu phố Dân Phước, phường Xuân Thành, TX Sông Cầu), Tô Minh Nguyên (chưa đủ 18 tuổi, là người làm thuê cho ông Tịnh) nghe ông Tịnh điện thoại nói với anh Trần Hữu Thanh cần chở đá từ cơ sở 2 ở khu phố Vạn Phước, phường Xuân Thành nhưng không có người chở. Nghe vậy, mặc dù không có giấy phép lái xe, Nguyên vẫn lấy xe mô tô ba bánh của ông Tịnh, có gắn sẵn chìa khóa, điều khiển xuống cơ sở 2 để chở đá. Khi đi đến đoạn đường Nguyễn Hồng Sơn thuộc khu phố Vạn Phước, do cần sang số phát ra tiếng động nên Nguyên cúi xuống nhìn cần số, không chú ý quan sát phía trước. Vì vậy, xe mô tô do Nguyên điều khiển đi vào lề đường, tung vào xe mô tô 78F3-6991 do chị Nguyễn Thị Kim Loan điều khiển đang đỗ phía trước cùng chiều, làm chị Loan bị thương tích 39%.

Sau đó, Nguyên bị khởi tố, điều tra về tội vi phạm quy định về điều khiển phương tiện giao thông đường bộ. Tháng 5/2017, VKSND TX Sông Cầu đã truy tố Nguyên ra trước TAND cùng cấp để xét xử về tội danh này, với tình tiết định khung tăng nặng quy định tại điểm a khoản 2 Điều 202 BLHS năm 1999 (không có giấy phép lái xe, có mức hình phạt tù từ 03 năm đến 10 năm).

Tòa áp dụng quy định lợi nên giảm nhẹ cho bị cáo

Tại phiên xử tháng 8/2017, bị cáo Nguyên thừa nhận hành vi phạm tội như cáo trạng đã truy tố; bị cáo biết sai nên tác động cho gia đình cùng ông Tịnh bồi thường cho bị hại 179 triệu đồng, được bị hại bãi nại nên xin tòa xem xét giảm nhẹ hình phạt. Đại diện VKSND TX Sông Cầu thực hành quyền công tố tại phiên tòa đề nghị HĐXX xử phạt bị cáo từ 15-18 tháng cải tạo không giam giữ. Luật sư bào chữa cho bị cáo cũng khẳng định việc truy tố bị cáo là không oan; bị cáo có nhiều tình tiết giảm nhẹ nên đề nghị tòa giảm nhẹ hình phạt cho bị cáo thấp hơn mức VKS đề nghị.

Hội đồng xét xử TAND TX Sông Cầu nhận định: Bị cáo Tô Minh Nguyên 17 tuổi 11 tháng 25 ngày, không có giấy phép lái xe mô tô theo quy định, đã tự ý lấy và trực tiếp điều khiển xe mô tô 3 bánh do ông Tịnh là người đang chiếm hữu hợp pháp vận chuyển 20 cây đá lạnh lưu thông trên đoạn đường Nguyễn Hồng Sơn, thì gây tai nạn với chị Loan đang đứng cùng chiều dưới đường làm chị Loan bị thương tích 39%; đủ cơ sở kết luận bị cáo đã phạm tội vi phạm quy định về điều khiển phương tiện giao thông đường bộ theo điểm a khoản 2 Điều 202 BLHS năm 1999.

Hành vi của bị cáo là nguy hiểm cho xã hội, trực tiếp xâm hại đến trật tự an toàn giao thông đường bộ, gây thiệt hại đến sức khỏe của người khác được pháp luật hình sự bảo vệ; lỗi hoàn toàn do bị cáo gây ra nên cần xử lý tương ứng với tính chất, mức độ, hậu quả do hành vi phạm tội của bị cáo gây ra. Tuy nhiên, xét bị cáo thành khẩn khai báo, ăn năn hối cải, có ý thức tác động gia đình và chủ phương tiện kịp thời bồi thường toàn bộ thiệt hại cho bị hại, được bị hại bãi nại và xin giảm nhẹ hình phạt, đồng thời tại thời điểm phạm tội bị cáo chưa đủ 18 tuổi, nhận thức pháp luật còn hạn chế. Bản thân bị cáo từ trước cho đến khi phạm tội chưa có tiền án, tiền sự. Với hành vi phạm tội của bị cáo, nếu là người đã thành niên mức án phạt phải là 02 năm 06 tháng cải tạo không giam giữ, nhưng bị cáo là người chưa thành niên từ 16 đến dưới 18 tuổi nên mức án phạt bằng ½ người đã thành niên. Tuy hành vi phạm tội của bị cáo thuộc trường hợp rất nghiêm trọng, nhưng căn cứ Nghị quyết 41/2017/QH14 ngày 20/6/2017 của Quốc Hội, Công văn số 276/TANDTC-PC ngày 13/9/2016 của TAND tối cao hướng dẫn áp dụng một số quy định có lợi cho người phạm tội của BLHS năm 2015 và khoản 1 Điều 100 BLHS năm 2015 về áp dụng các quy định có lợi cho người phạm tội thì hình phạt cải tạo không giam giữ tại Điều 31 BLHS năm 1999 chỉ được áp dụng đối với người phạm tội ít nghiêm trọng hoặc phạm tội nghiêm trọng, nhưng so với khoản 1 Điều 100 BLHS năm 2015 “Hình phạt cải tạo không giam giữ được áp dụng đối với người từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi phạm tội ít nghiêm trọng, phạm tội nghiên trọng, hoặc phạm tội rất nghiêm trọng do vô ý hoặc người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi phạm tội rất nghiêm trọng do cố ý”. Như vậy, hình phạt quy định tại khoản 1 Điều 100 BLHS năm 2015 là nhẹ hơn, có lợi cho bị cáo.

Từ đó, Hội đồng xét xử TAND TX Sông Cầu đã tuyên phạt Nguyên 01 năm 03 tháng cải tạo không giam giữ.

Bị kháng nghị vì chưa cấu thành tội phạm

Qua kiểm sát bản án sơ thẩm, VKSND tỉnh Phú Yên thấy rằng cấp sơ thẩm đã khởi tố điều tra, truy tố đối với Tô Minh Nguyên về tội vi phạm quy định về điều khiển phương tiện giao thông đường bộ là có căn cứ, đúng pháp luật.

Tuy nhiên, căn cứ Luật số 12/2017/QH14 sửa đổi, bổ sung một số điều của BLHS năm 2015 và Nghị quyết số 41/2017/QH14 ngày 20/6/2017 của Quốc hội về việc thi hành BLHS năm 2015 sửa đổi, bổ sung thì hành vi của Nguyên không cấu thành tội phạm. Bởi lẽ, theo khoản 1 Điều 202 BLHS năm 1999, người nào vi phạm quy định về điều khiển phương tiện giao thông đường bộ mà gây tổn hại cho sức khỏe của một người với tỷ lệ thương tích từ 31% trở lên thì bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Tuy nhiên, tại khoản 1 Điều 260 BLHS năm 2015 quy định tỷ lệ tổn hại cho sức khỏe đến mức bị truy cứu trách nhiệm hình sự phải 61% trở lên. Đây là quy định có lợi cho người phạm tội nên được áp dụng kể từ ngày Luật số 12/2017/QH14 được công bố (ngày 03/7/2017). Xét trường hợp của bị cáo Nguyên chỉ mới gây tổn hại cho sức khỏe của bị hại 39% nên hành vi của bị cáo chưa đủ yếu tố cấu thành tội phạm theo quy định của BLHS năm 2015. Do đó, cần áp dụng quy định có lợi cho người phạm tội theo Nghị quyết số 41/2017/QH14 và Luật số 12/2017/QH14 của Quốc Hội đối với bị cáo Nguyên.

Việc Tòa án cấp sơ thẩm đưa vụ án ra xét xử và tuyên phạt Tô Minh Nguyên 01 năm 03 tháng cải tạo không giam giữ về tội vi phạm quy định về điều khiển phương tiện giao thông đường bộ là không đúng với Nghị quyết số 41/2017/QH14 và Luật số 12/2017/QH14 của Quốc Hội.

Vì vậy, VKSND tỉnh Phú Yên đã kháng nghị phúc thẩm đối với bản án hình sự sơ thẩm nói trên của TAND TX Sông Cầu theo hướng hủy bản án sơ thẩm và đình chỉ vụ án đối với bị cáo Tô Minh Nguyên.

HỒ LƯU